Pas kwam ik thuis uit m’n werk. En niet ik, maar m’n oudste dochter viel meteen met de deur in huis: ‘Ik heb echt geen zin in de tienerclub vrijdag… Ze gaan het dan over seks en porno hebben.’ Zo, welkom thuis!
Terwijl ik mijn jas uittrek en aan tafel ga zitten, vraag ik haar wat er zo stom is aan de avond die gaat komen. Haar antwoord: ‘Nou, ik weet toch al wat ze gaan zeggen en wat hun mening is.’ Ons gesprek wordt afgebroken omdat er meer kinderen om aandacht vragen, maar later die week kunnen we er gelukkig nog op terugkomen. Ik vraag haar wat ze verwacht van de avond. ‘Waarschijnlijk gaan ze toch alleen maar zeggen dat seks voor het huwelijk fout is en dat soort dingen…’, is het antwoord. Ook wij als ouders moeten het ontgelden en horen dat wij er te vaak waarschuwend over praten. Ai, dat is niet fijn om te horen. Toch ben ik blij met de feedback en bedank ik haar oprecht voor haar eerlijkheid. Hoe het die vrijdagavond bij de tienerclub van de kerk afliep? Daar kom ik zo nog op terug.
Eén van de conclusies vond ik verdrietig en hoopvol tegelijk
Want waarom vertel ik je dit voorval? Eind januari verscheen het onderzoek ‘Seks onder je 25e’ van Rutgers en Soa Aids Nederland. Een onderzoek dat op de nodige aandacht kon rekenen. Eén van de conclusies uit het onderzoek vond ik verdrietig en hoopvol tegelijk voor de rol van de kerk in de seksuele ontwikkeling van jongeren. Jongeren geven aan dat ze betere voorlichting willen, maar die voor hun gevoel niet krijgen. Dit verlangen naar meer en betere voorlichting geeft een kans voor het kerkelijk jeugdwerk.
Hoe dan? Ik geef je graag 6 tips hoe jij als jeugdleider met je jongeren in gesprek kunt gaan over seksualiteit.
1 – Praat!
Tijdens het moment dat mijn dochter vertelde dat ze op tieneravond van de kerk het zou gaan hebben over seksualiteit, was ik vooral ook heel blij. Wat goed dat er in de kerk tijd en ruimte wordt gemaakt om met jongeren hierover in gesprek te gaan!
Wees beschikbaar en durf het gesprek aan te gaan
Ik wil je uitnodigen om dit ook in jouw jeugdwerk te doen. Dat is tip 1: praat over seks met je jongeren. Dit kan op een avond waarbij seks het thema is. Je kunt een speciale jongens- en meidenavond organiseren of gewoon tijdens de chips en cola hierover in gesprek gaan, maar praat. Zoals gezegd zijn jongeren op zoek naar informatie. Wat is het fijn voor hen wanneer iemand anders dan hun ouders hierover wil praten. Dus wees beschikbaar en durf het gesprek aan te gaan.
2 – Wees positief
De les die ik leerde uit de reactie van mijn dochter is dat seks al snel als iets negatiefs wordt neergezet. ‘Pas op!’, ‘kijk uit’ en ‘wacht’ is wat we als volwassenen misschien als eerste denken wanneer onze jongeren praten over seks. Heel begrijpelijk en tegelijk hebben we denk ik de uitdaging om onze jongeren een positieve kijk op seksualiteit mee te geven. Het is iets moois wat we van God gekregen hebben, waar we van mogen genieten. Wat een kans om jongeren een gezonde en realistische visie op seksualiteit mee te geven.
3 – Gebruik humor
Een gesprek over seksualiteit is al snel spannend en ongemakkelijk. Zowel voor jongeren als voor jou en mij. Humor inzetten door middel van een grap, een spel gelinkt aan het thema of het delen van jouw eerste ongemakkelijke zoen, helpen om het gesprek luchtig te houden. Door humor kan het gesprek ook positief en laagdrempelig blijven.
4 – Wees eerlijk
Vertel eerlijk over dat wat jij wil delen met je jongeren. Hoe ging jij om met seks toen je tiener was? Hoe heb jij met je partner nagedacht over seksualiteit in jullie relatie? Hoe kijk je terug op die reis?
Wanneer jongeren jou bevragen op een thema als seksualiteit, kunnen ze dat doen met een pittige vraag of stelling
5 – Achterhaal de echte vraag
Achter de opmerking van mijn dochter ‘ik weet toch al wat ze gaan zeggen’, ging meer schuil dan alleen een feitelijke constatering. Wanneer jongeren jou bevragen op een thema als seksualiteit, kunnen ze dat doen met een pittige vraag of stelling. Bedenk dat achter deze vraag soms een hele wereld van gedachten en onzekerheden kan schuilgaan. ‘Want als seks niet mag van de kerk, wat vinden mij ongelovige vrienden dan van mij?’ Of: ‘Ik wil leven zoals God dat van me vraagt, maar vind het lastig om te ontdekken wat Hij van me vraagt op seksueel gebied. Wat nu?’ Zo kunnen sociaal-emotionele, cognitieve, lichamelijke en geestelijke aspecten meespelen in het gesprek over seksualiteit. Probeer te ontdekken welke voor jouw jongere(n) belangrijk is.
6 – Ken je eigen grens
Wees je bewust van het feit dat je niet alles van je eigen leven, en in dit geval seksualiteit, hoeft te delen met jongeren. Het is mooi waar dat kan (zie tip 4), maar durf ook aan te geven wat alleen voor jou en je eventuele partner is. Hiermee geef je zonder iets te delen jongeren ook mee dat seksualiteit iets kostbaars is wat je niet zo maar met iedereen deelt.
Tenslotte de beloofde terugkoppeling van de bewuste tieneravond van mijn dochter. Met flinke tegenzin stapte ze die avond de deur uit, maar de volgende ochtend aan tafel vertelde ze uit zichzelf: ‘Nou, het was nog niet eens zo heel erg stom. De gastspreker vertelde dat hij juist niet ging vertellen wat er allemaal fout en slecht aan seks is, maar dat hij juist wilde nadenken over wat er mooi aan is.’ Dat viel haar dus alles mee.
Over Jan-Willem van Tienhoven
Jan-Willem is jeugdwerkexpert bij Youth for Christ. Op zoek naar meer input rondom dit thema? Check de website van Youth For Christ voor training of materiaal voor jouw jeugdwerk of mail naar kerk@yfc.nl
