De recente oproep van veertien Twentse burgemeesters om sektarische misstanden aan te pakken, legt een pijnlijke realiteit bloot: geestelijke manipulatie en psychische dwang komen ook voor binnen religieuze contexten die zich christelijk noemen. De overheid wordt gevraagd om wetgeving en een meldpunt. Maar minstens zo belangrijk is de vraag: wat doen wij als christelijke gemeenschap zelf om ontsporing te voorkomen?
Nieuwe vormen, oude risico’s
In de huidige tijd ontstaan nogal eens nieuwe geloofsgemeenschappen. Vaak bestaan ze uit jonge mensen die zich niet meer identificeren met traditionele kerken, maar wel zoeken naar zingeving en geloof. Tegelijkertijd ontbreekt het deze groepen soms aan verbinding met bredere netwerken en de bredere kerk. En juist daar schuilt het risico.
Zonder externe toetsing en geestelijke bedding kunnen leiderschap en gemeenschap ontsporen. De casus rond De Deur laat zien hoe groepsdruk, uitsluiting en controle kunnen worden verpakt als geestelijke toewijding. Trauma-expert Arjan van Dijk spreekt liever van “dwingende controle en psychisch geweld” dan van sektes - een terminologische verschuiving die helpt om het probleem breder en preciezer te duiden.
Een alliantie als geestelijk vangnet
Juist daarom is een brede alliantie als MissieNederland van groot belang. Een alliantie die onderdeel is van een wereldwijd netwerk van evangelicale christenen, kerken en organisaties. Een plek waar geloofsgemeenschappen zich kunnen laten voeden, spiegelen en corrigeren. Waar ruimte is voor gesprek over macht, veiligheid en geestelijke volwassenheid.
Binnen MissieNederland, de Nederlandse vertegenwoordiging van de World Evangelical Alliance, vragen we aangesloten gemeenschappen, kerkgenootschappen en organisaties om naast een gezamenlijk geloofsbasis ook een gedragscode voor leidinggevenden te onderschrijven en daarop aanspreekbaar te zijn. We moedigen hen aan zich aan te sluiten bij een meldpunt voor misbruik. Dat is geen wantrouwen, maar verantwoordelijkheid. Geen controle, maar zorg.
Ook vandaag geldt: theologische en kerkelijke volwassenheid ontstaat in relatie. In gesprek, in correctie, in gemeenschap. Een evangelische alliantie kan die gemeenschap bieden - ook voor losse groepen die zich (nog) niet bij een kerkgenootschap willen of kunnen aansluiten.
Alleen samen kunnen we voorkomen dat het Evangelie misbruikt wordt voor dwang en manipulatie en mensen beschadigd raken in de naam van God.
Evangelische Alliantie:
Samen met de Wereldraad van Kerken en het Vaticaan vormt de World Evangelical Alliance - waarvan MissieNederland de Nederlandse vertegenwoordiging is - een van de drie belangrijkste wereldwijde organen die christenen vertegenwoordigen. Waar de Wereldraad en het Vaticaan respectievelijk de oecumenische en katholieke tradities vertegenwoordigen, staat de WEA voor de beweging van evangelicale christenen. Deze ‘evangelische beweging’ is internationaal gezien een brede gemeenschap van christenen uit diverse tradities – evangelisch, protestants, reformatorisch, gereformeerd, pinkster – die zich herkennen in een gedeelde geloofshouding, met een sterke nadruk op het verlossingswerk van Jezus Christus, geworteld in het gezag van de Bijbel en de roeping tot wereldwijde verkondiging.