'Nee hoor, ik ga vrijdag niet naar club, mijn vrienden gaan ook niet. Maar ik kom graag naar catechisatie, daar leer ik tenminste iets.' Dit zei een tiener laatst tegen me. Hoewel dit maar een momentopname was, zette het me toch aan het denken.
Ik hoor er twee interessante dingen in die ik ook herken bij andere jongeren. Ten eerste dat relatie belangrijk is. 'Waar mijn vrienden zijn, daar wil ik ook zijn…' De relatie met leeftijdsgenoten en de binding met jeugdleiders is onmisbaar. Maar het andere dat opvalt, is dat ze graag komen om iets te leren. Is dat niet een beetje braaf of een gewenst antwoord? Ik denk van niet. Het zegt iets over de huidige generatie jongeren, de generatie Z, of kortweg gen Z.
Generatie Z
De generatie Z, logischerwijs volgend op generatie Y, betreft jongeren geboren tussen 2000 en 2015. Waar de vorige generatie, ook wel millennials genoemd, een grenzeloze generatie was (the sky is the limit!), is de huidige generatie jongeren veel realistischer. Ze worden geconfronteerd met meer crises en met meer zorgen rondom klimaat. Het is de eerste generatie die het materieel gezien minder goed heeft dan hun ouders. Dat maakt hen kritisch, realistisch en omgevingsbewust.
In de veranderende wereld waarin ze leven, is het voor hen van belang te weten waar ze staan. Velen van hen zijn toekomstgericht, durven vragen te stellen en kiezen bewust waar ze tijd en geld in investeren. Ze hobbelen niet zomaar mee met de generatie vóór hen, maar nemen eigen verantwoordelijkheid.
Authenticiteit
Het is maar een beknopte omschrijving van een hele generatie. Toch zegt het iets voor het jeugdwerk. De afgelopen jaren lag de focus nogal eens op het enthousiasmeren van tieners en jongeren. De activiteiten moesten vooral leuk zijn, aantrekkelijk voor iedereen. Speciale jeugddiensten die zo laagdrempelig moesten zijn dat elke tiener zich er comfortabel bij voelt. Natuurlijk zaten er goede bedoelingen van creatieve tienerleiders achter, maar toch: de inhoud verschoof daarbij wat naar de achtergrond.
De huidige generatie heeft behoefte aan een authentiek verhaal met inhoud. Geen entertainment waar ze zo doorheen prikken.
En laat de huidige generatie juist dáár behoefte aan hebben: een authentiek verhaal met inhoud! Geen entertainment waar ze zo doorheen prikken. Dit vinden ze wel op TikTok en Netflix. Als de kerk leuk moet zijn, dan is er vandaag de dag zoveel leukers te vinden dan wat de kerk te bieden heeft.
Maar waar vinden ze een echt verhaal? Een tegendraadse boodschap die schuurt en aan het denken zet? Een evangelie van een God die tegen alle ontwikkelingen in dezelfde blijft? Goed nieuws voor een wereld die op z’n kop staat! Het is niet voor niets dat de focus op Jezus en Zijn boodschap in het onderzoek Growing Young een van de zes kenmerken is voor een ‘aantrekkelijke’ kerk. Die inhoud moet centraal staan. Een makkelijk verhaal en een kerk met simpele antwoorden gaan tieners en jongeren voorbij. Ze zoeken een plek waar vragen mogen blijven staan, waar aan hen geschud wordt en waar ze serieus genomen worden.
Daarin zijn ze anders dan hun ouders. Recent onderzoek van Ipsos toont aan dat deze jongeren, in een seculiere samenleving, vaker naar de kerk gaan en meer bidden dan de generatie van hun ouders!
Kampvuur
Het is een misverstand te denken dat de kerk per definitie saai is voor jongeren. Natuurlijk kunnen veranderingen in liturgie en eigentijdse voorbeelden in de prediking hen tegemoetkomen. Maar echt ‘leuk’ hoeft het niet te worden. Als het maar echt is, hoeft het niet leuk te zijn. Zoek naar een echte boodschap die actueel en relevant is.
In het gehele jeugdwerk mag de inhoud centraal staan
Dat is niet alleen iets wat ze op de catechese leren. Ook in de rest van het jeugdwerk mag deze inhoud centraal staan. Heeft een tiener op school een discussie over de doop gehad en komt hij daarover met een vraag op jouw clubavond? Zeg niet te gauw: ‘Vraag dat maar op de catechisatie.’ Komen ze tijdens een kampvuuravond tot de conclusie dat seks bewaren tot het huwelijk ouderwets is? Wees niet bang om te duiden wat de Bijbel daarover zegt, en geef tegelijkertijd ruimte voor hun vragen. De bijbelse lijn, waarin aandacht is voor kwetsbaarheid en veiligheid binnen een huwelijk, zou weleens een eye-opener kunnen zijn voor tieners die online vooral een werelds gedachtegoed voorgeschoteld krijgen.
Relatie
Het vraagt om een goede relatie om in gesprek gaan over relevante vragen, in plaats van waarheden te poneren. Die moet groeien en dat kost tijd. Investeren in een relatie met jongeren uit de gemeente is noodzakelijk om een boodschap over te brengen die blijft hangen. Natuurlijk mag het dan best leuk en gezellig zijn! Jeugdwerk moet geen statisch programma zijn, waarin alles wat gezegd wordt betekenis moet hebben.
Er mag ruimte zijn om onderuitgezakt op de bank pizza te eten, domme spelletjes te doen en uit je dak te gaan. Maar laat dat niet het enige zijn. Gebruik de openheid die ontstaat in een relatie om meer te delen van het leven met Jezus. Worstelt een jongere met vragen of gebeurt er iets heftigs in de gemeente? Wanneer je een goede relatie hebt, zullen ze jou ook met geloofsvragen daarover opzoeken, omdat ze weten dat je hen daarin een stapje verder kan helpen.
Thema: Sterk jeugdwerk
Dit artikel hoort bij het thema 'Sterk jeugdwerk'. Ontdek op ons thema-overzicht meer artikelen en mogelijkheden om met jouw christelijke geloofsgemeenschap of community een volgende stap te zetten.
Over Christiaan Trommel
Christiaan Trommel is jongerenwerker en projectorganisator jongerenactiviteiten bij de HGJB. Dit artikel verscheen eerder in de Generator en is met toestemming overgenomen.
