Denk groot over kinderen!

Wie is de grootste?

Ik kon een glimlach niet onderdrukken toen ik gevraagd werd om een bijdrage te leveren over kinderwerk. Ik had juist díe ochtend Matteüs 18 vers 1-5 gelezen. De discipelen denken inderdaad groot, maar in een specifieke richting. Ze willen weten: ‘Wie is eigenlijk de grootste in het koninkrijk van de hemel?’

Dat is een belangrijke vraag, want wie wil er nu klein zijn, of als kleintje behandeld worden? De discipelen slaan de vraag over wie de grootste is op aarde. Kennelijk hadden ze daarop geen antwoord nodig.

Dan volgt de passage dat Jezus een kind bij zich roept, het neerzet in hun midden en zegt dat de discipelen moeten veranderen. Hoe moeten ze worden? Het antwoord blijft me intrigeren. Ik moet worden als een kind. Dat klinkt paradoxaal, want ik ben volwassen. Wat is dan zo kenmerkend aan een kind dat Jezus ons allemaal deze opdracht geeft?

God heeft de kinderen heerlijkheid gegeven

Ik heb een soort late roeping gekregen voor kinderwerk en ben me gaan verdiepen in wat kinderen nodig hebben om te groeien in geloof. Natuurlijk is het goed om voldoende te weten over de ontwikkeling van een kind zodat ik een relatie kan aangaan op hun niveau. Ze zitten niet te wachten op de taal van een wetenschapper. Maar al die zaken verbleken bij hoe ik aankijk tegen een kind. Zo kwam ik uit bij de vraag hoe God aankijkt tegen kinderen.

God denkt groot over kinderen. De profeet Micha wordt vaak verbonden met de voorbereiding op kerst en er wordt in de adventstijd vaak gepreekt over een van zijn profetieën. Hij is een profeet die een bijzondere duiding geeft aan kinderen. Een profeet spreekt het woord van JHWH, dus Micha 2 vers 9 (NBV21) is een Godswoord over kinderen! ‘Van de onrechtvaardigen wordt gezegd: ‘Jullie ontnemen hun kinderen voor altijd de luister waarmee ik hen heb bekleed’

Kinderen zijn door God bekleed met luister en die kan onherstelbaar vernietigd worden. Ze kunnen die voor altijd kwijtraken. Dat is een hemeltergende aanklacht. God bekleedt de kinderen met luister, andere vertalingen gebruiken het woord heerlijkheid: van de kinderen neem je mijn heerlijkheid weg. Het is alsof hier al de woorden van Jezus klinken over de lelies van het veld. Bekleed met luister. Kwetsbaar, want morgen kent niemand hun plek meer. Maar wel een God-gegeven luister.

Kinderen zijn geen ‘kleine grote mensen’, maar ze hebben hun eigen plek in de schepping, in een voorbijgaande fase met eeuwigheidswaarde, omdat we nooit ons kind-zijn kunnen overslaan.

Gods kijk geeft richting

Zo’n Godswoord beïnvloedt mijn visie op kinderen, het geeft richting hoe ik naar ze kijk: Ze zijn mooi en lastig en grappig en vermoeiend, maar ze zijn meer dan dat, ze zijn vertederend en af en toe irritant, maar ze zijn meer dan dat, ze handelen egoïstisch en denken dat de wereld om hen draait, maar ze zijn meer dan dat, ze zijn ontwapenend en naïef, en ze zijn meer dan dat. Het zijn geen ‘kleine grote mensen’, maar ze hebben hun eigen plek in de schepping, in een voorbijgaande fase met eeuwigheidswaarde, omdat we nooit ons kind-zijn kunnen overslaan.

Als God hen bekleedt met luister zijn ze nergens te klein of te groot voor. Ze zijn uniek en een spiegel van God. Ze tellen helemaal mee en ze blijven ook helemaal kwetsbare kinderen. Hoe leer ik dan om naar hen te kijken met Gods ogen? Allereerst tellen ze helemaal mee en verdienen ze niet alleen mijn zorg, maar ook mijn respect.

Opvoeden betekent ‘die luister bewaren’, Gods luister en heerlijkheid. Het zijn geen dragers van onze idealen en opvattingen, zij zijn Gods lelies, toevertrouwd aan onze liefde en zorg. Alleen daarom al is kinderwerk geen hobby, maar een heilig voorrecht. 

Geen enkel excuus

Soms wordt binnen de kerkdienst het spanningsveld merkbaar over de plek van kinderen. Oud en jong hebben ieder hun plek en geloofsbeleving. Kinderen zijn niet altijd rustig en eerbiedig in de klassieke zin van het woord. Maar ze horen er wel bij, ze zijn niet te klein!

Een indrukwekkend voorbeeld is de profetie van Joël. Het gaat uitgesproken slecht met het volk Israël. Er is levensgevaar. In Joël 2 vers 15 (NBV21) wordt opgeroepen om het volk bijeen te brengen: ‘Blaas de ramshoorn op de Sion, kondig een vastentijd af en roep op tot een plechtige samenkomst. Breng het volk bijeen, laat heel Israël zich reinigen. Breng de oude mensen tezamen, verzamel de kinderen, ook de kleintjes aan de borst. Laat de bruidegom opstaan van het bruidsbed, laat de bruid het slaapvertrek verlaten. Priesters, dienaren van de HEER, hef een smeekbede aan in de tempel, tussen altaar en voorhal: ‘Ach HEER, spaar uw volk, uw eigendom…’

De profeet zet dingen in Gods perspectief en daarin wordt iedereen opgeroepen om bij elkaar te komen voor Gods aangezicht. Er is geen enkel excuus om je daaraan te onttrekken. Je bent niet te oud of te jong, zelfs de huwelijksnacht is geen uitzonderingsreden. Er is een grote urgentie en het heeft topprioriteit!

Zonder alles te begrijpen

Ik ben gepassioneerd om kinderen de ruimte te geven in de kerk. Daarbij maak ik me niet zoveel zorgen over wat ze precies snappen. Daar maak ik mezelf ook geen zorgen meer over. De tijd van analyse en verklaring, van kennis en verstand, van dogma en geloofsbelijdenis heeft zijn grootste aantrekkingskracht verloren. Ik vind de meetlat van begrip en belijden minder spannend dan de uitdagende woorden van Jezus dat ik moet worden als een kind. Hoe dat precies zou zijn gaat mijn verstand te boven. En dat is niet erg.

De profeet Joël zondert de kleintjes aan de borst niet uit van de verootmoediging voor God. Ze snappen er niets van, maar ze doen er toch toe. Ze horen er wel bij, ze horen er zelfs bij te zijn. En ook de ouderen, die misschien voelen dat ze er niet meer toe doen zoals ze deden.

Als we een kerk van alle generaties zijn - hoe spannend dat ook is – dan bouwen we voor wie na ons komt.

We bouwen voor wie na ons komt

Psalm 127 spreekt over het huis dat gebouwd wordt en als de Heer het niet bouwt, zwoegen we tevergeefs. Het tweede deel van de korte psalm gaat over de zegen van kinderen. Ik ben het zo gaan begrijpen dat het huis voor de kinderen is. Daarom doen de ouderen er ook toe.  Ze zijn vol van verwachting op de grote morgen, hun ‘thuis’ komt dichterbij. Dus waarom zouden ze dan ‘voor zichzelf’ bouwen? Als we een kerk van alle generaties zijn - hoe spannend dat ook is – dan bouwen we voor wie na ons komt.

Blijf je verwonderen

En praktisch? Ik ben me meer gaan verwonderen. Verwondering is een rijke bron, niet alleen voor kinderen, maar voor alle generaties. De natuurlijke ontvankelijkheid van kinderen is een voorbeeld voor me geworden, zeg niet te snel nee, maar ga mee. Meegaan in spelen. Het speelse element van geloven en van de kerk mag veel sterker worden. Spelen, creativiteit en humor zijn krachtig.  

Jezus heeft de discipelen op de grootheid van kinderen gewezen: ‘Waak ervoor ook maar een van deze geringen te verachten… Want ik zeg jullie: hun engelen in de hemel aanschouwen onophoudelijk het gelaat van mijn hemelse Vader.’ (Matteüs 18 vers 10, NBV21). Als hun engelen het gelaat van de hemelse vader onophoudelijk aanschouwen, hoe zou ik dan klein denken over kinderen? Jonathan Sacks schreef dat een raadsel opgelost kan worden, maar een mysterie niet. Kinderen zijn een mysterie met hun eigen engelen.

Over Jan Mos

Jan Mos is verbonden met de NGK Zeist en actief in het kindwerk als coördinator van de hoogste groepen van de basisschool en onderdeel van de jeugdraad. Ook werkt Jan mee met Kidsministry bij de New Wine Zomerconferenties en zit in het thuisfrontteam van een zendingsechtpaar. Jan (70) is getrouwd met Gerrie, ze hebben drie zonen en twee kleindochters. Hij schrijft over een kerk van alle generaties en over worden als een kind. Hij doet dit vanuit verwondering en wat hem persoonlijk raakt. Hier lees je zijn blog.