Dr. Raphael Anzenberger zich in voor de kerk in Frankrijk. In het land met ruim tweeduizend protestantse kerken gaat binnen tien jaar tweederde van de voorgangers met pensioen.
Raphael Anzenberger is directeur van evangelisatieorganisatie France Evangélisation, docent aan verschillende opleidingsinstituten en bestuurslid van het platform van de evangelische beweging in Frankrijk, de CNEF. France Evangélisation bestaat dit jaar zestig jaar en als Anzenberger de balans opmaakt is hij heel positief. Waren er in 1970 nog maar zevenhonderd protestantse kerken, nu zijn het er meer dan tweeduizend. “Er zijn nu 650.000 evangelische en protestantse christenen en dat is een voorzichtige inschatting. We vormen het snelstgroeiende geloofssegment in de samenleving. Elke tien dagen wordt er een nieuwe kerk gestart. Daarnaast is de laatste jaren ook veel veranderd in de manier waarop de overheid de kerk benadert: We zijn bekender en daardoor worden we meer gerespecteerd.”
Unicum
Anzenberger praat en doceert niet alleen graag over evangelisatie en gemeentestichting en de combinatie van die twee, maar voegt zelf ook de daad bij het woord. In zijn woonplaats Loches stichtte hij in 2010 een zogenoemde missional community. In een land, waar het eerste boek over gemeentestichting pas vorig jaar verscheen, was dit ‘stichten van een kerk met niet-christenen’ een unicum. En het gaat goed. “Mensen van allerlei leeftijden, achtergronden doen mee. Hiermee dicht ik de kloof tussen evangelisatie, gemeentestichting en discipelschap. Dat vind ik zelf het mooist.”
‘gelabeld’
Belangrijk detail is dat het echtpaar bij de kerk ook direct een regionaal trainingcentrum voor gemeentestichters opzette. Dit idee deed Anzenberger, die ook management en business studeerde, op in Duitsland. Het eerste jaar observeren de trainees, het tweede jaar stichten ze zelf een kerk. Dit model werkt zo goed dat het nu onderdeel is van de landelijke strategie van de NCEF. “Afgesproken is dat zodra je ‘gelabeld’ bent als Regionaal Training Centrum, dat overigens volledig gecertificeerd is, je mensen met allerlei kerkelijke achtergronden mag opleiden. Ik train nu bijvoorbeeld iemand uit een Volle Evangelie Gemeente, terwijl ik daar zelf geen lid van ben.” Meestal duurt het stichten van een kerk zeven jaar. Als de gemeente goed functioneert, verhuist het trainingscentrum naar een andere plek waar vervolgens opnieuw een gemeente wordt gevormd. Er zijn tot nu toe negen gemeentestichters opgeleid. Volgend jaar openen er drie nieuwe centra en in 2020 hoopt Anzenberger dat er vijftien zijn. Verwonderd: “Leraren, bouwlieden, landschapsarchitecten, mensen met allerlei achtergronden melden zich aan.”
iPad-leren
De regionale trainingscentra zijn een uitvloeisel van een nieuwe visie op leiderschapsoverdracht in Frankrijk. Enerzijds heeft die te maken met de beperkte output van theologische opleidingen. “Van de leiders in de Franse kerken gaat binnen tien jaar tweederde met pensioen. En met de output van de theologische opleidingen gaan we dat gat niet vullen. We móeten dus wel veel mensen opleiden. Ook omdat het plan van de NCEF is om de komende jaren te groeien naar zesduizend kerken, een kerk voor elke tienduizend mensen.”
Maar de ontwikkeling van regionale trainingscentra heeft ook alles te maken met de veranderde manier van leren. “Het is het verschil tussen leren uit een handboek en Ipad-leren. Mijn vader leest een boek en gaat dan naar zijn computer. Maar Apple heeft dat voorgoed veranderd. Jongeren zetten de computer aan en beginnen te leren zodra ze het scherm aanraken.” Van deelnemers aan de regionale training centra wordt geen theologische vooropleiding gevraagd. Idee is dat ze de benodigde kennis on the job vergaren. “We dompelen ze onder in de praktijk en beginnen bij de vragen in plaats van bij de antwoorden.”
Studenten besteden zo’n vijftien tot twintig uur aan hun training en de kerk. Daarnaast hebben ze een ‘gewone’ baan. Dit maakt de financiering van het project niet alleen eenvoudiger, maar het past ook bij een nieuwe generatie die haar leven niet wil opdelen in stukken seculier en stukken kerk.
Instituten en diploma’s
Het idee van de regionale trainingscentra betekent een enorme politieke verandering in de Franse kerk. Van oudsher hangt het land volgens Anzenberger erg aan instituten en diploma’s. Zonder horten of stoten gaat het dan ook niet. “De scholen zijn bang voor minder aanmeldingen, kerken zijn bang voor ongekwalificeerde voorgangers en de studenten zelf vragen zich af of ze het recht wel hebben om aan de slag te gaan zonder diploma’s. Sommige collega’s noemen het goedkoop onderwijs. Maar je kunt er zo veel uithalen als je wilt. Je kunt bijvoorbeeld ook Grieks studeren.” De jonge pastor ziet zeker in dat het omgooien van de oude manier van opleiding en leiderschap risico’s met zich meebrengt, maar tegelijkertijd is hij ook doordrongen van de noodzaak van verandering met het oog op de voortgang van de evangelieverkondiging in Frankrijk.
Volgens Anzenberger zijn er genoeg jonge mensen die de trainingcentra willen bevolken. “Er is nog geen enorme toestroom. In veel hoofden moet namelijk nog een kloof worden overwonnen. Dat heeft nog zo’n vijf jaar nodig, schat ik in.”
IDEAZ
Dit artikel werd geschreven voor IDEAZ, het praktijkblad over missionair kerk-zijn in wijk en wereld.
